در سیستم حقوقی ایران، دو نوع عقد ازدواج وجود دارد: عقد نکاح دائم و عقد نکاح موقت. اکثر ازدواج‌های ثبت شده از نوع دائم هستند، اما در برخی موارد، عقد نکاح به صورت موقت نیز صورت می‌گیرد.
برای تصمیم‌گیری درباره اینکه ازدواج به صورت موقت یا دائم باشد، به نظر افراد بستگی دارد. در عقد موقت، زن و شوهر برای مدت مشخصی با هم ازدواج می‌کنند و با اتمام مدت مقرر، رابطه زناشویی بین آن‌ها پایان می‌یابد. هزینه صیغه موقت نیز از موضوعاتی است که در این مورد باید به آن توجه شود.
صیغه موقت که به آن عقد نکاح موقت نیز گفته می‌شود، شرایط خاصی دارد و تا حد زیادی با عقد نکاح دائم متفاوت است. برخی شرایط در قانون برای عقد موقت وجود دارند که در صورت عدم رعایت آن‌ها، عقد باطل خواهد شد و نمی‌توان آثار حقوقی آن را مورد توجه قرار داد.
صیغه موقت سبب رابطه زناشویی بین دو طرف می‌شود، اما با اتمام مدت مقرر، رابطه زناشویی بین آن‌ها پایان می‌یابد و دیگر طرفین هیچ گونه رابطه زناشویی نسبت به هم ندارند. بنابراین، در عقد موقت، رابطه زناشویی برای مدت مشخصی وجود دارد و پس از اتمام مدت، این رابطه پایان می‌یابد.
عقد نکاح کردن زن و مرد بدون اجرای صحیح و قانونی تشریفات شرعی، دلیل موجهی برای ازدواج نیست. قوانین عقد نکاح مشخص می‌کنند که این وقایع باید در مراجع رسمی ثبت شوند.
زوجینی که می‌خواهند با هم ازدواج کنند، باید به دقت تشریفات قانونی و شرعی را رعایت کنند. از شرایط اساسی برای عقد نکاح ثبت این رویداد در مراجع رسمی است و عدم این ثبت، ممکن است موجب تحمیل جرایم شود.
قانون می‌تواند زوجین را مجبور به ثبت رویدادهایی مانند عقد نکاح و طلاق کند. در واقع، تمامی این وقایع باید به صورت رسمی ثبت شوند تا عقد نکاح به درستی برقرار شود.
با توجه به قوانین، عقد موقت فقط در مواردی که قانون اجبار کند، باید ثبت شود. به عبارت دیگر، شوهر در تمامی موارد مجبور به ثبت عقد موقت نیست، مگر در شرایطی مانند بارداری که الزامی است ثبت ازدواج موقت انجام شود.
صیغه موقت در ازدواج چیست؟
قبل از بررسی هزینه‌های مربوط به ثبت صیغه موقت، بهتر است با صیغه موقت و عقد نکاح موقت آشنا شویم. صیغه موقت به معنای عقد ازدواج موقت با عقد نکاح منقطع است که در آن زن و مرد به صورت موقت رابطه زوجیت برقرار می‌کنند.
مدت زمان مشخصی برای این عقد تعیین شده است و با انقضای مدت معین، رابطه زوجیت به پایان می‌رسد. در واقع، ازدواج موقت به دلیل مدت زمان مشخص برای این عقد، موقتی است و رابطه زوجیت تنها در زمان تعیین شده در عقدنامه اعتبار دارد.
اگرچه در این نوع ازدواج، زن و مرد برای همیشه و به طور دائم نسبت زوجیت با یکدیگر ندارند و موقتاً زوج محسوب می‌شوند، شوهر می‌تواند قبل از اتمام مدت عقد، بذل مدت صیغه موقت کند و رابطه زوجیت را زودتر از موعد تعیین شده به پایان برساند.
در برخی موارد، زن و مرد پیش از اقدام به ازدواج دائم، ابتدا با هم صیغه موقت می‌کنند و سپس بعد از اتمام مدت عقد موقت، عقد ازدواج دائمی انجام می‌شود. اما برای صحیح بودن عقد ازدواج موقت، باید تمامی احکام و شرایط قانونی این نوع ازدواج اجرا شود که مدت و نوع عقد ازدواج به توافق طرفین بستگی دارد.
- بیشتر بخوانید: هزینه عقد محضری 1402 در دفاتر رسمی ازدواج
آیا ثبت صیغه موقت الزامی است؟ وضعیت ثبت عقد نکاح موقت در قانون ایران
در صورتی که با عقد ازدواج موقت آشنایی دارید، احتمالاً سوالی که در ذهن شما مطرح شده است، این است که آیا ثبت واقعه عقد نکاح موقت اجباری است؟ آیا زوجین باید حتماً صیغه موقت را نیز در محضر به ثبت برسانند؟
باید گفت که عقد نکاح موقت، بر خلاف عقد دائم، تنها در موارد خاصی که قانونگذار تعیین کرده، باید به ثبت برسد و در دیگر حالات، ثبت آن اجباری نیست. این در حالی است که برای وقایعی مانند ازدواج و طلاق، ثبت آن‌ها در قانون الزامی شده است.
از آنجا که عقد نکاح موقت منجر به رابطه زوجیت ابدی بین زن و شوهر نمی‌شود، قانون در مورد ثبت یا عدم ثبت آن، چندان سخت‌گیری نکرده است و بیشتر ضمانت اجراهای کیفری در رابطه با عقد دائم می‌باشد.
با این حال، طبق ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده، شوهر موظف است برای ثبت عقد نکاح دائم و همچنین در مواردی که ثبت نکاح موقت اجباری شده است، اقدام کند. در غیر این صورت، مجازات حبس و جزای نقدی برای او در نظر گرفته می‌شود. با توجه به این که ثبت ازدواج جنبه اجباری در قانون دارد، اثرات عدم ثبت آن برای شوهر می‌باشد و در این زمینه زوجه هیچ گونه ضمانت اجرایی نخواهد داشت.
ضرورت ثبت عقد ازدواج دائم در هر موقعیتی جهت جلوگیری از محکومیت شوهر به پرداخت جزای نقدی درجه پنج یا حبس تعزیری درجه هفت حائز اهمیت است. به طوری که صیغه ازدواج موقت در بسیاری از موارد به ثبت رسیدن در مراجع رسمی نیاز ندارد.
با این حال در شرایطی که قانون به آن اشاره کرده است، شوهر می بایست عقد نکاح موقت را نیز در محضر به ثبت برساند. انجام این اقدام از آنجایی حائز اهمیت است که در صورت عدم ثبت، واقعه ازدواج زن و مرد به مراجع قانونی اعلام نخواهد شد.
در بخش بعدی، به تشریح شرایط لازم برای ثبت صیغه ازدواج موقت پرداخته خواهد شد.
ضرورت ثبت صیغه موقت در چه مواردی الزامی است؟
همانطور که اشاره شد، ثبت صیغه موقت در برخی موارد الزامی است. در عقد ازدواج دائم، ثبت این واقعه در هر صورتی الزامی است اما در مورد عقد نکاح موقت، قانون حمایت خانواده ماده ۲۱ را به عنوان شرایطی برای الزام به ثبت آن در نظر گرفته است. این شرایط عبارتند از:
- باردار شدن زن
- توافق طرفین
- شرط ضمن عقد
بنابراین در این موارد، الزام به ثبت صیغه موقت وجود دارد.
عقد نکاح یک واقعه مهم در زندگی افراد است که برای حفظ حقوق طرفین لازم است در دفاتر رسمی به ثبت برسد. در عقد ازدواج دائم، ثبت ضروری است و هیچ استثناءی در این مورد وجود ندارد.
اما در مورد عقد موقت، تنها در سه حالت مشخص الزامی است که زن و شوهر به محضر بروند و صیغه را ثبت کنند. در غیر این صورت، با جاری شدن خطبه ازدواج، محرمیت بین طرفین جاری خواهد شد و ثبت صیغه موقت لازم نیست.
از جمله شرایط الزامی برای ثبت صیغه موقت، باردار شدن زن در طول دوران صیغه است. در صورت بارداری زن، شوهر موظف است تا تا قبل از انقضای موعد عقد موقت، صیغه را ثبت کند، در غیر این صورت مشمول مجازات قانونی قرار می‌گیرد.
همچنین، توافق طرفین نیز یکی از شرایط الزامی برای ثبت صیغه موقت است. اگر زن و شوهر قبل از اینکه عقد موقت نمایند، با هم توافق کرده باشند که این واقعه باید در دفاتر رسمی به ثبت برسد، در این صورت شوهر موظف است صیغه را ثبت کند.
همچنین، در صورت شرط شدن ثبت صیغه موقت، اجباری است که ثبت عقد موقت در دفاتر رسمی به ثبت برسد.
در نتیجه، در مواردی که قانونگذار ثبت عقد ازدواج موقت را ضروری دانسته است، شوهر موظف به مراجعه به دفترخانه به منظور ثبت این واقعه می‌باشد. به علاوه، لازم به ذکر است که ثبت صیغه می شود.
- بیشتر بخوانید: اهمیت آگاهی از مسائل و شرایط ازدواج مجدد 1402
چه کسی مسئولیت پرداخت هزینه ثبت صیغه موقت در دفترخانه را دارد؟
با توجه به توضیحات ارائه شده، هزینه صیغه موقت تنها شامل هزینه ثبت عقد نکاح در محضر است و دیگر هزینه‌ها مانند هزینه دریافت صیغه نامه در این زمینه شامل نمی‌شود. همچنین، قانون به ثبت عقد ازدواج موقت اجباری نمی‌کند و تنها در شرایط خاص مانند بارداری زن، توافق طرفین و شرط ضمن عقد، این امکان وجود دارد.
اگرچه امکان این که زوجبن بتوانند اقدام به ثبت صیغه موقت و همچنین دریافت صیغه نامه بدون ثبت آن باشد، وجود دارد، اما ثبت هر واقعه‌ای در محضر، نیازمند پرداخت هزینه‌های آن است. هزینه ثبت صیغه موقت بر اساس تعرفه اعلام شده از سوی مراجع ذی‌ربط از متقاضیان دریافت می‌شود و بر این اساس، شوهر باید با پرداخت هزینه‌های تعیین شده، ثبت عقد موقت را انجام دهد.
درباره اینکه کدام یک از زوجین وظیفه پرداخت هزینه ثبت محضری عقد موقت را دارد، در قانون اشاره‌ای نشده است و علی‌القاعده زوجین با هم در این زمینه توافق می‌کنند. در صورتی که توافقی در خصوص مسئولیت شخص پرداخت کننده برای هزینه صیغه موقت وجود نداشته باشد، بر اساس عرف، مرد، عهده‌دار پرداخت هزینه‌های مربوط به صیغه موقت می‌باشد.
هزینه ثبت صیغه موقت در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟
اگر زوجین تمایل دارند که واقعه عقد موقت خود را در دفترخانه ثبت کنند، با وجود عدم نیاز به ثبت ضروری، هزینه‌ای برای ثبت در سال ۱۴۰۲ وجود دارد. این هزینه حدود ۸۴۵ هزار تومان بوده و نرخ آن نسبت به سال ۱۴۰۱ تقریبا دو برابر شده است.
این هزینه برای صیغه موقت و دائم یکسان است و شامل هزینه ثبت در محضر و صدور صیغه نامه می‌شود. البته توجه داشته باشید که مبلغ دیگری برای صدور صیغه نامه دریافت نمی‌شود.
این هزینه به طور کلی به عنوان تعرفه ثابت برای همه هزینه‌های ثبت ازدواج در نظر گرفته می‌شود. در تعرفه‌های اعلام شده برای وقایع ازدواج و طلاق، هزینه‌های مختلفی تعیین می‌شود و در صورتی که قصد ثبت واقعه عقد نکاح موقت در سال ۱۴۰۲ را داشته باشید، باید مبلغ مزبور را پرداخت کنید.
- بیشتر بخوانید: فواید روابط جنسی + اثرات مثبت بر روی ظاهر و سلامت
هزینه ثبت صیغه موقت در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ چقدر افزایش پیدا کرده است؟
با توجه به شرایط اقتصادی متغیر در جامعه، هزینه‌های ثبت در دفاتر اسناد رسمی و دفاتر ازدواج و طلاق معمولاً تغییر می‌کنند و این موضوع می‌تواند یک بار دیگر برای جامعه ما مشکل ساز شود.
همانطور که هر سال نرخ تعرفه خدمات قضایی افزایش پیدا می‌کند، هزینه‌های ثبت وقایع ازدواج و طلاق نیز افزایش خواهد داشت.
در پاراگراف قبل ذکر شد که در سال ۱۴۰۲ هزینه ثبت صیغه موقت برابر با ۸۴۵ هزار تومان است، در حالی که در سال ۱۴۰۱ این مبلغ ۴۰۰ هزار تومان بوده است. به عبارت دیگر، هزینه ثبت محضری ازدواج در سال ۱۴۰۲ در مقایسه با سال گذشته تقریباً دو برابر شده است.
در صورتی که زوجین ملزم به ثبت عقد موقت باشند، باید به دفترخانه مربوطه مراجعه و تشریفات شرعی و قانونی عقد را اجرا کرده و سپس هزینه‌های مربوطه را پرداخت کنند. شرایط صحت عقد موقت به این صورت است که باید این عقد براساس مدت و مهریه معلوم جاری شده باشد.
تغییراتی روی متن انجام دادم:
قیمت‌های مربوط به خدمات ثبتی معمولاً قبل از شروع سال جدید اعلام می‌شود و باید در همان سال، با قیمت‌های جدید اجرا شوند.
هزینه ثبت صیغه موقت در سال ۱۴۰۲ افزایش چشمگیری پیدا کرده بود و بنابراین، زوجین معمولاً در موارد غیرضروری، اقدام به ثبت صیغه نمی‌کنند.
اگرچه، برای جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی، بهتر است ثبت محضری صیغه موقت انجام شود و صیغه‌نامه نیز دریافت شود. زن و شوهری که می‌خواهند صیغه کنند، اگر شرایط آن‌ها مشمول ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده نباشند، لازم نیست در محضر ثبت شوند و هزینه‌های محضر را پرداخت کنند.
در هر حال، ثبت صیغه موقت، طبق اختیار زوجین انجام می‌شود و به جز برخی شرایط ضروری، زوجین تنها با جاری کردن خطبه صیغه موقت و با اجابه و قبول، میتوانند صیغه را انجام دهند.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.